سمان‌های رزینی: انواع، ویژگی‌ها و کاربردها

سمان‌های رزینی (Resin Cements) گروهی از مواد چسبنده دندانپزشکی هستند که برای اتصال قطعات پروتزی و ترمیم‌های غیرمستقیم مانند تاج‌ها، بریج‌ها، اینله‌ها، آنله‌ها و ونیرهای سرامیکی به ساختار دندان استفاده می‌شوند. این سمان‌ها به دلیل خواص مکانیکی بالا، چسبندگی عالی و دوام طولانی‌مدت، کاربرد گسترده‌ای در دندانپزشکی دارند.

انواع سمان‌های رزینی

سمان‌های رزینی بر اساس روش پلیمریزاسیون و سیستم چسبندگی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

الف) بر اساس نوع پلیمریزاسیون:

سمان‌های خودپخت (Self-Cure)

_ پلیمریزاسیون از طریق واکنش شیمیایی دو جزء انجام می‌شود.
مناسب برای مواردی که نور به عمق کافی نمی‌رسد.

سمان‌های نوری (Light-Cure)

• پلیمریزاسیون با نور آبی انجام می‌شود.
• بیشتر برای ترمیم‌های نازک مانند ونیرهای پرسلنی استفاده می‌شود.

سمان‌های دوال کیور (Dual-Cure)

_ ترکیبی از خودپخت و نوری هستند.
_ برای مواردی که بخشی از چسب در معرض نور و بخشی در سایه است، ایده‌آل می‌باشندب) بر اساس نوع سیستم چسبندگی:

سمان‌های معمولی (Conventional Resin Cements)

_ نیاز به استفاده از سیستم باندینگ جداگانه دارند.
_ چسبندگی بالاتر ولی تکنیک حساس‌تر دارند.

سمان‌های سلف-ادهدزیو (Self-Adhesive Resin Cements)

• نیازی به استفاده از باندینگ مجزا ندارند.
• کاربرد آسان‌تر ولی چسبندگی کمی ضعیف‌تر نسبت به انواع معمولی دارند.

مزایا و معایب سمان‌های رزینی

✅ مزایا:

• چسبندگی بالا به دندان و مواد ترمیمی مانند سرامیک، فلز و کامپوزیت.
• استحکام فشاری و خمشی عالی.
• مقاومت بالا در برابر سایش و تغییرات محیط دهان.
• حلالیت کم در بزاق، افزایش دوام ترمیم.
• خواص زیبایی مناسب (تنوع رنگ، عدم تغییر رنگ در طول زمان).

❌ معایب:

• تکنیک حساسیت بالا (نیاز به رعایت دقیق مراحل چسبندگی و پلیمریزاسیون).
• امکان بروز حساسیت پس از درمان به دلیل نفوذ مونومرها.
• سختی بالای حذف اضافات سمان پس از کیور شدن.
• قیمت بالاتر نسبت به سمان‌های غیررزینی.

۳. کاربردهای بالینی

• چسباندن روکش‌های سرامیکی و فلزی (مانند E-max، زیرکونیا و PFM).
• چسباندن ونیرهای پرسلنی (به دلیل نیاز به چسبندگی بالا و شفافیت مناسب).
• چسباندن اینله و آنله‌های کامپوزیتی یا سرامیکی. چسباندن پست‌های فایبرگلاس در درمان‌های اندودنتیک.
• چسباندن براکت‌های ارتودنسی (در برخی موارد خاص).

نکات مهم هنگام استفاده از سمان‌های رزینی

1. آماده‌سازی سطح دندان و ترمیم
   • اچینگ اسیدی مینای دندان برای افزایش چسبندگی در انواع غیر سلف-ادهدزیو.
   • پرایمینگ سطوح ترمیمی مانند زیرکونیا با مواد مخصوص (مثلاً MDP).
2. انتخاب نوع سمان مناسب بر اساس کاربرد
   • برای ونیرها از نوع نوری استفاده شود (زیبایی بالاتر).
   • برای روکش‌های ضخیم‌تر از دوال کیور استفاده شود.
3. کنترل زمان و شدت کیورینگ
   • استفاده از دستگاه لایت کیور با شدت کافی (حداقل ۱۰۰۰ mW/cm²).
   • جلوگیری از بیش از حد گرم شدن ماده در هنگام کیور.
4. حذف دقیق اضافات سمان
   • اضافات قبل از کیور اولیه (Tack Cure) باید به‌آرامی حذف شوند تا تداخل عملکردی ایجاد نشود.

۵. مقایسه سمان‌های رزینی با سایر سمان‌ها

جمع‌بندی

سمان‌های رزینی به دلیل چسبندگی قوی، استحکام بالا و پایداری در محیط دهان، بهترین گزینه برای چسباندن ترمیم‌های غیرمستقیم مانند روکش‌های سرامیکی و ونیرها محسوب می‌شوند. با این حال، استفاده صحیح و رعایت نکات کلینیکی برای دستیابی به نتایج موفقیت‌آمیز ضروری است